Iaido jest japońską odmianą szermierki prowadzonej przy użyciu miecza. Jest zarazem jedną z japońskich sztuk walki określanych wspólnym mianem budo.

Początki iaijutsu, znanej też pod nazwą battojutsu, jako realnej sztuki walki zaistniały wraz z wysubtelnieniem się sztuki wytwarzania mieczy, co stworzyło przesłanki rozwoju nowych błyskawicznych technik dobywania broni. Tradycja iaido, przekazywana z pokolenia na pokolenie szermierzy, swój największy rozwój zawdzięcza twórczym dokonaniom Hayashizaki Jinsuke Shigenobu, który około 400 lat temu stworzył pierwszą usystematyzowaną szkołę iaijutsu, wznosząc tę umiejętność na wyżyny pozwalające na uznanie jej za samodzielną sztukę walki. W późniejszym czasie rozwinęło się wiele różnych szkół, spośród których 25 przetrwało do dzisiaj.

W odróżnieniu od sztuki kendo, gdzie przeciwnicy stają naprzeciwko siebie, uzbrojeni w bambusowe miecze shinai, gdzie okoliczności szermierczego pojedynku (sposoby i miejsca ataku) są ściśle określone regulaminami, a zawodnicy są chronieni przez solidne protektory, iaido jest pojmowane jako sztuka walki prawdziwym mieczem z całą różnorodnością akcji zaczepnych możliwych do zastosowania przez potencjalnego, atakującego znienacka przeciwnika.

Iaido jest sztuką przewidywania ataku przeciwnika, obrony i własnego kontrataku. Opanowanie tej sztuki miało na celu skuteczną obronę przed nagłym atakiem z zaskoczenia, możliwą nawet wówczas, gdy atakowany zaabsorbowany był akurat wykonywaniem codziennych, pokojowych czynności, takich jak spacer, odpoczynek, rozmowa, spożywanie jedzenia itp. Skuteczność obrony w takiej sytuacji wymagała umiejętności operowania dystansem, wyczucia kierunku ataku przeciwnika, doskonałego opanowania chwytu własnej broni – oraz – połączenia wszystkich elementów pracy ciała i miecza w harmonijną całość, umożliwiającą nagłe wkroczenie w akcję przeciwnika w najodpowiedniejszym momencie.

Ostateczny cel opanowania sztuki iaido, nie miał jednak w swym założeniu wyłącznie skutecznego odparcia akcji przeciwnika przez zabicie go w rewanżu, zakładał natomiast takie psychiczne panowanie nad sytuacją, aby potencjalny agresor zrezygnował z zamierzonej akcji. Założenie to dobrze oddaje dawne określenie sztuki iaido, która była również nazywana saya-no-uchi, czyli „chwycenie pochwy miecza”, działanie mające na celu zachowanie pokoju bez konieczności jego dobywania.

Iaido jest nierozerwalnie związane z kendo, zwłaszcza dla tych, którzy pragną osiągnąć mistrzostwo w sztuce miecza.

Spośród wielu wartościowych szkół iaido (np. Muso Shiden Ryu, Muso Jikiden Eishin Ryu, Tamiya Ryu, Hoki Ryu itd.), opanowanie których uniemożliwiają tempo i warunki współczesnego życia, dla pożytku ćwiczących kendo opracowano formy zsyntetyzowane, oddające istotę iaido i pozwalające na zrozumienie podstawowych technik stosowanych w różnych szkołach. W 1968, a następnie w 1977 roku dwie komisje złożone z jedenastu mistrzów miecza stowarzyszonych w Zeń Nippon Kendo Renmei (All Japan Kendo Federation) połączyło podstawowe techniki różnych szkół w 7, a następnie w 10 form. Tych 10 kata zawiera 90 procent podstaw iaido. Jednakowoż zrozumienie najgłębszej istoty tej sztuki umożliwia dopiero intensywny trening starych szkół, w których prawdziwy duch iaido przejawia się w całej pełni.